بسم الله الرّحمن الرّحیم

گر چه افراد را باید با حق سنجید و شخصیتها را با ملاک حق بررسی کرد، نه حق را با اشخاص، اما گاهی بعضی اشخاص، به حدی از ایمان و خلوص و تقوا و راستی می رسند که خودشان ملاک و الگو و نشانه و میزان حق می شوند و برای شناخت حق، باید آنها را ملاک قرار داد و به عمل و سخن آنان نگریست و حق را در آنان یافت. قرآن دربارۀ درجات مؤمنان دو تعبیر کرده است. گاه می فرماید: (لَهُم دَرَجَاتٌ) و گاهی می فرماید: (هُم دَرَجَاتٌ) به بعضی درجه می دهند و بعضی خود درجه اند. بعضی خود را با گل خوشبو می سازند و بعضی خودشان گل هستند و نیازی به گل ندارند. حضرت زهرا علیها السلام یکی از معیارهای شناخت حق است؛ چون پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: «خداوند به غضب فاطمه علیها السلام غضبناک می شود و به خشنودی او خشنود می شود». موضع‌گیریها و سخنرانی های آن حضرت بهترین معیار و ملاک برای شناخت راه پیامبر صلّی الله علیه و آله است. حضرت علی علیه السلام یکی از معیارهای شناخت حق است؛ زیرا پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: «حق با علی است و علی با حق است. حق با علی علیه السلام می گردد، بدان گونه که او بگردد. علی علیه السلام دربارۀ فضیلت و حقانیّت خود می فرماید: «همانا کتاب خدا، «قرآن»، با من است. من از زمانی که با آن آشنا شدم از آن جدا نگشته ام. عمار یکی دیگر از معیارهای شناخت راه پیامبر صلّی الله علیه و آله محسوب می شد، در میان یاران پیامبر صلّی الله علیه و آله معروف بود که هر گاه امری بر آنان مُشتَبه می شد، می گفتند: ببینید عمار یاسر چه می کند و کدام طرف را انتخاب می کند؛ چرا که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرموده: «عمار با حق و حق با عمار است، به هر طرف که حق بگردد، عمار هم با آن می گردد.» پس از درگذشت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله بارها به دلیل شدت فتنه ها، تشخیص جبهۀ حق از جبهۀ باطل دشوار می شد. عده ای که این سخن پیامبر را به یاد داشتند، می نگریستند که عمار در کدام جبهه است تا از او تبعیت کنند. مردی از عبدالله بن مسعود پرسید: هر گاه فتنه ای پیش آمد، برای شناخت حق چه کنم؟ ابن مسعود گفت: به قرآن مراجعه کن. پرسید: اگر هر دو دستۀ مخالف هم به قرآن استدلال و استشهاد می کردند، چه باید کرد؟ گفت: ببین عمار یاسر در کدام دسته است؛ تو هم همان را انتخاب کن؛ چرا که عمار، همواره با حق است. حذیفۀ یمانی، که فردی بصیر بود، همواره به دوستانش سفارش می کرد که هرگز راه مخالف عمار را نپیمایید؛ او تا دم مرگ از حق جدا نمی شود و هر جا که حق باشد عمار با آن است. عمار در نبرد صفین، ملاک حق و باطل بود؛ او به هر طرف رو می کرد، صحابه رسول خدا صلّی الله علیه و آله دنبال او می رفتند.

منبع: کتاب معیارهای زندگی. "معیارهای اعتقادی". ص46.
نویسنده: محمود اکبری

بسم الله الرّحمن الرّحیم

رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «دنیا قائم به چها چیز است.» اگر این ستون ها در مسجد نباشند، این مسجد نمی تواند بایستد. اگر یکی از این ستون ها را بِبُرَّند، سقف فرو می ریزد. دنیا هم همین طور است، چهار ستون دارد، اگر یکی از این چهار ستون از بین برود، دنیا به قَهقری بر می گردد.
اولین ستون دنیا چیست: «بَرِکَةُ العُلَماء»؛ «برکت علماء» البته علمای خوب، نه علمای...، علمای خوب، عالم ربّانی، که مردم را تربیت می کنند. امثال «حاج مرتضی زاهد رحمة الله» که در حال سکرات فرمودند: «من پنج هزار نفر را تربیت کرده ام.» آقای سید مهدی کشکی، حاج محمد یاسری، حاج وهاب خراسانی، حاج مرتضی زاهد. اینها عالم ربّانی بودند، عالمی که به یک اداره ای برود و نماز خالی بخواند که عالم ربانی نیست، چند تا مسجد و چند تا اداره نماز می خواند، نمازها را تند تند می خواند از این اداره می رود به آن اداره. به گفتۀ بعضی ها اینها نباشند بهتر هم هست. ما که می گوییم علماء، منظورمان علمایی هستند که به مردم خدمت می کنند، حالا خدمت علمی، خدمت کمک رسانی، خدمت مالی و غیره. بالاخره عالم ربانی، عالمی است که وقتی نگاهش می کنی یاد خدا بیفتی، نه عالم ژیگول، که زلفش را ریخته روی صورتش، وسط نماز موبایلش زنگ می زند، شلوارش اتو کشیده و این دستش روزنامه و آن دستش کیف، و ماشین بنزش را کنار خیابان پارک می کند، می رود داخل سوپر مارکت و می گوید: «5 کیلو گوشت، 1 کیلو کره، 2 تا بسته سیگار خارجی بده!» اگر من باشم که اینها را تیرباران می کنم. اگر من باشم که روزی صد تا از این آخوندها را می کُشم. البته من با گفتن این حرف ها دشمن هم پیدا می کنم. این حرف ها پخش هم می شود، اگر مرا نکُشند خوبه! برکت علماء، برکت علماء را حفظ کنید البته نه هر عالمی.

منبع: کتاب در محضر مجتهدی(سلسله درس ها و مباحث اخلاقی استاد کامل حضرت آیت الله مجتهدی تهرانی رحمة الله). ص44.
مؤلّف: محمودی گلپایگانی.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

*قطع انگشتان

جرّاحی که می بیند انگشت کسی سیاه شده و این سیاهی جلو می رود، به او می گوید: که یک بند انگشت شما باید قطع شود، مریض می گوید: که من با دو بند انگشت، همه جا انگشت نما می شوم؛ این برای من زشت است. چقدر درد می کشم؟ چگونه کار کنم؟ کی خوب خواهد شد؟ این فکرها را می کند. دکتر می گوید: فکرهایت را بکن و بعد به من بگو. در آخر که نتوانست تصمیم بگیرد که این انگشت قطع شود، بعد از مدتی می بیند که به بندهای دیگر هم سرایت کرد، دوباره به سراغ دکتر می رود و می گوید که من موافق شدم. پس قطع کن. دکتر معاینه می کند و می گوید دیگر دیر شده، امروز باید دو بند انگشت تو را قطع کنم؛ راضی نمی شود و می رود، بعد که می بیند درد ادامه پیدا کرد، می گوید به قطع دو بند انگشت راضی شدم. پزشک می گوید نه، اصل انگشت را باید قطع کنیم، همان طور او می گوید دکتر راضی نمی شود. این جریان ادامه پیدا می کند تا دست قطع شود. در بعضی اخلاقیّات بچه ها، گاهی فسادی پیش می آید و این پیش می رود و مادر باید قاطعیّت داشته و جرّاحی کند، مثلاً می بیند فرزندش دیر آمده و در وسایل او عکس و علایمی می بیند که یک رفیق جدید به زندگی بچه اش وارد شده و به بچه می گوید با او معاشرت نکن. بچه گریه می کند که این دوست و رفیقم است، چه کنم؟ مادر در این صورت نباید ترحّم کند و عاطفه به خرج دهد و همین طوری صبر کند و بگوید تا ببینم چه می شود و صبر و انتظار پیش گیرد تا فردا که یک رفیقف دو رفیق می شود. پس فردا دو تا می شود سه تا و دیگر اگر بخواهد قطع کند، باید سه رفیق را جدا کند و به تدریج بچه های خوب نیز با او قطع رابطه می کنند، چون می بینند او با رفیق بد معاشرت می کند.

منبع: کتاب تمثیلات/جلددوم: تمثیلات اخلاقی-تربیتی. ص38.
نویسنده: آیت الله حائری شیرازی

بسم الله الرّحمن الرّحیم

زکات دادن در حال رکوع، یک کار معمولی برای مسلمانان نبوده است، تا بگوییم قرآن همه را مدح می کند و ولایت را-به هر معنایی که بگوییم-برای همه اثبات می کند. خود این مطلب شاهد زنده ای است بر این که مورد آیه، شخصی و خصوصی است، یعنی یک کسی بوده که در حال رکوع و در حال عبادت از بندگان خدا غافل نبوده و چنین کاری را کرده است، و اکنون قرآن می فرماید او نیز همچون خدا و رسولش ولیّ شما است. پس سخن از شخص معیّنی است که او نیز مانند خدا و رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم ولیّ مؤمنین است و مؤمنین باید ولاء او را بپذیرند.

منبع: کتاب یکصدو ده سؤال پیرامون امامت و ولایت از استاد مطهری. ص14.
گردآورنده: گروه تحقیق و تألیف ولیعصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

هر چه بر پیشرفت علم در جهان امروز افزوده می شود، فلسفه و حکمت های تازه ای از دستورات دین مقدس اسلام، روشن می گردد. در اینجا به یک نمونه از آن اشاره می شود: غنا و موسیقی یکی از عوامل مهم تخدیر اعصاب است؛ به تعبیر دیگر، مواد مخدر گاهی از طریق دهان و نوشیدن وارد بدن می شوند، گاه از طریق بوییدن و حس شامّه و گاه از طریق تزریق و گاهی از طریق حس سامعه و شنوایی(مانند غنا و موسیقی). به همین دلیل گاهی غنا و موسیقی چنان افراد را در نشئه فرو می برد که حالتی شبیه به مستی به آن ها دست می دهد؛ البته گاهی به این مرحله نمی رسد، ولی تخدیر خفیف ایجاد می کند. در بعضی از کتاب هایی که مضرات موسیقی نوشته اند، چنین آمده است: توجه دقیق به زندگی نامه موسیقی دانان مشهور، نشان می دهد که در دوران عمر، به تدریج دچار ناراحتی های روحی شده تا آنجا که رفته رفته اعصاب خود را از دست داده و عده ای به بیماری روانی مبتلا شده اند، بعضی از آن ها هنگام نواختن موسیقی درجۀ فشار خونشان بالا رفته و دچار سکتۀ ناگهانی شده اند. ولی توجه به این موضوع، نهایت ضرورت را دارد آن اینکه هر گونه افراط و تندروی و پیشداوری های غلط و کوته نظری ها و از همه مهم تر فرضیه های ثابت نشدۀ علمی را به حساب قوانین مسلّم علمی گذاردن، ما را در این قسمت فرسنگ ها از حقیقت دور می سازد و به جای اینکه به اسرار و فلسفه احکام آشنا شود در بیراهه های خطرناکی سرگردان می نماید. بنابراین تا زمانی که چیزی را علم به طور قطع و مسلّم اثبات نکند و صورت حسّی به خود نگیرد، نباید اساس بحث در فلسفۀ حکم قرار گیرد.

منبع: کتاب فلسفه احکام. "انواع فلسفه احکام". ص21.
نویسنده محمود اکبری